Check engine, czyli kontrolka silnika. Cóż to oznacza?

Co robić, gdy na desce rozdzielczej naszego auta nagle zapali się żółta kontrolka „check engine” ? Przede wszystkim – nie ignorować tego, nie należy również panikować. Zapalenie się kontrolki „check engine” to na ogół kłopoty, na szczęście nie zawsze duże

W współczesnym aucie odnajdziemy kilka, a czasem nawet ponad dwadzieścia kontrolek ostrzegawczych. Ich zadaniem jest dostarczenie nam wiedzy o możliwości wystąpienia usterki w którymś z układów pojazdu. W zależności od ważności problemu, kontrolki mają nadane różne kolory. Kolorem zielonym i niebieskim wyróżniono kontrolki informacyjne przekazujące wiadomość, iż dany układ jest włączony. Kolor żółty zarezerwowano dla kontrolek ostrzegawczych, ich zapalenie oznacza wykrycie błędu w którymś z systemów, bądź czasami jego nieprawidłową pracę. Gdy palą się stale, to czas by umówić się na wizytę u mechanika. Najgroźniejsze usterki oznajmiane są czerwonymi kontrolkami, oznaczają one zazwyczaj usterki w najistotniejszych podzespołach samochodu, np. w układzie hamulcowym lub smarowania silnika i wymagają z reguły zatrzymania auta.

Kontrolkę Check Engine znajdziemy w wszystkich współczesnych samochodach. Od 2001 r. wszystkie auta homologowane na rynek europejski muszą posiadać układ samodiagnozujący. Układ ten na bieżąco monitoruje pracę układu napędowego i przesyła informacje do centralnego komputera. Wszelkie odstępstwa są przyczyną zapalenia się na desce rozdzielczej w/w kontrolki. Potencjalna usterka może spowodować nieprawidłowe zachowanie auta na drodze, wyższe spalanie bądź emisję dużej ilości zanieczyszczeń do atmosfery. Każde odstępstwo od prawidłowej pracy silnika nosi miano błędu, błędy te dzielą się na chwilowe i stałe. Jeśli czujnik odnotuje jednorazowy błąd, który później się nie pojawia, to z reguły komputer gasi zapaloną kontrolkę po pewnym czasie, zazwyczaj po zgaszeniu silnika. Jeśli natomiast po ponownym uruchomieniu kontrolka nie zgaśnie, to oznacza, że mamy do czynienia z usterką. Komputery sterujące zapisują otrzymane informacje o błędach w postaci kodów przypisanych indywidualnie każdemu „problemowi” przez każdego producenta. Późniejsze podpięcie komputera serwisowego w serwisie pomaga ustalić miejsce awarii, czasem nawet wskaże konkretny przyczynę.

Do przyczyn powodujących zapalenie się kontrolki (i zgaśnięcie po czasie) możemy zaliczyć bardzo prozaiczne:

– chwilowe pojawienie się zbyt niskiego napięcia w instalacji przy rozruchu silnika podczas dużego mrozu,

– wypadanie zapłonu pojawiające się po przejażdżce po kałużach lub po wyjeździe z myjni samochodowej i ustępujące po osuszeniu układu zapłonowego,

– zaśniedziałe styki wtyczek powodujące zaniki napięcia w zimnych lub wilgotnych warunkach,

– gorszej jakości paliwo,

– złe ustawienie instalacji gazowej.

Zdarzają się sytuacje, gdy „check engine” zapali się i już nie gaśnie…. Przyczyn może być wiele, najczęściej jednak wynika to z:

– awaria sondy lambda, jest to niewielki czujnik montowany w układzie wydechowym silnika (między silnikiem a katalizatorem), który mierzy skład spalonej mieszanki paliwowo-powietrznej. Sygnał z wynikami analizy trafia do komputera, który na ich podstawie reguluje proporcje mieszanki paliwowej. Aby paliwo spalało się w najbardziej efektywny sposób, musi być zmieszane w odpowiednich proporcjach z powietrzem (prawidłowe proporcje paliwa i powietrza to dla benzyny 1/14,7, gazu LPG 1/15,5, gazu CNG 1/17,2, ON 1/14,3). Awaria może skutkować nadmiernym spalaniem, wzrostem temperatury silnika, spadkiem mocy.

– usterka katalizatora będącego podstawową częścią układu wydechowego, jego zadaniem jest redukcja ilości szkodliwych spalin, w tym m.in. tlenku węgla, węglowodorów oraz tlenku azotu. Objawy zużycia oprócz świecącej kontrolki to: silnik zaczyna nierówno pracować na biegu jałowym, spada moc, auto ma gorsze osiągi i na ogół dość mocno rośnie zużycie paliwa.

– awaria filtra cząstek stałych (DPF) montowanego w silnikach diesla, z reguły oznacza jego zapchania, odczuwamy utratę mocy, zwiększone spalania, czasami auto przechodzi w tryb awaryjny.

– niesprawność układu zapłonowego może to być uszkodzona cewka, świeca, kabel zapłonowy. Awaria potrafi znikać po ostygnięciu silnika, objawami z reguły jest przerywana praca silnika, zwiększone spalanie i utrata mocy.

– zablokowanie zaworu recyrkulacji spalin (EGR), celem stosowania zaworu EGR jest obniżenie ilości tlenu dostarczanego do komory spalania i w efekcie obniżenie temperatury i spowolnienie procesu spalania oraz redukcja emisji tlenków azotu (NOx). Czynione jest to poprzez dodanie do układu dolotowego odpowiedniej porcji spalin, które zanieczyszczają powietrze dostarczane do komory. Objawy to nierównomierna praca silnika na biegu jałowym, trudności z płynnym przyspieszaniem i utrudniony rozruch zimnego silnika.

– zablokowanie zmiennej geometrii turbosprężarki mającej za zadanie regulować prędkość obrotową zespołu wirników turbosprężarki niezależnie od prędkości obrotowej silnika. Podczas pracy silnika na niskich prędkościach obrotowych, kierownice ustawiają się w taki sposób, by kąt wpadania spalin na łopatki był jak największy. Skutkuje to wzrostem prędkości obrotowej turbosprężarki a tym samym jej sprężania i wyższą sprawnością silnika. Objawami takiego stanu rzeczy jest najczęściej odczuwalny brak mocy a czasem nawet zbyt duża moc (zablokowanie się kierownic zmiennej geometrii w pozycji maksymalnego wydatku). Wtedy też najczęściej silnik przechodzi w tryb awaryjny aby nie dopuścić do poważnego uszkodzenia.

– złe ustawienie zamontowanej instalacji LPG, przy montażu instalacji LPG, dokonuje się poważnej ingerencji w układ zasilania, którego praca w obecnych autach jest bardzo szczegółowo kontrolowana przez wspomniane pokładowe systemy autodiagnostyki. Paliwo LPG z założenia ma inne parametry spalania, więc niemożliwym jest utrzymać taki sam skład spalin jak na benzynie. Fachowiec montujący instalację LPG musi zatem odpowiednio „oszukać” komputer sterujący silnikiem. Podstawowa przyczyna to zła adaptacja komputera gazu do programu benzynowego. Gdy kontrolka „check engine” zapala się po dłuższym okresie eksploatacji silnika na gazie, to powodów może być więcej, np. uszkodzony emulator wtryskiwaczy benzynowych, zużyte i nieprecyzyjne wtryskiwacze gazu, rozregulowany lub niewydajny parownik. Powodem zapalenia się lampki diagnostycznej może być też nieprawidłowy skład paliwa LPG, co w praktyce zdarza się dość często. Zazwyczaj odczuwamy spadek mocy i wzrost spalania LPG.

– zatankowanie paliwa gorszej jakości, efektem bywa spalanie detonacyjne, utrata mocy, wzrost temperatury silnika.

Niezależnie od przyczyny zapalenia się kontrolki, nawet jeśli nie towarzyszy temu przejście w tryb awaryjny, nie powinniśmy jej bagatelizować. Aktywna kontrolka „check engine” świadczy o wystąpieniu usterki, mniej lub bardziej ważnej. Chociaż zazwyczaj możliwe jest kontynuowanie jazdy, warto przy najbliższej okazji odwiedzić profesjonalny warsztat samochodowy, który zdiagnozuje nam usterkę i usunie ją. Teoretycznie możliwe jest samodzielne usunięcie błędu jest możliwe (wystarczy zgasić silnik i zresetować komputer pokładowy stosownym bezpiecznikiem lub poprzez odłączenie akumulatora na kilka minut), jednak nie warto ryzykować gdyż usterka z reguły powraca…. Specjaliści z zaprzyjaźnionego warsztatu samochodowego szybko wykrywają usterkę odczytując kod występującego błędu. Po jej wykryciu usterka zostanie usunięta i będziemy mogli cieszyć się bezstresową jazdą przedłużającą żywotność naszego układu napędowego